Kinderen en jongeren met een vluchtverhaal betrekken in jouw KSA-groep

Leg het idee of de vraag voor aan de volledige leidingsgroep. Enkele aandachtspunten om rekening mee te houden:

• Maak tijd vrij om met je leidingsgroep te bespreken hoe je kinderen en jongeren met een vluchtverhaal wilt opnemen binnen jullie werking. Geef iedereen de kans om hun mening uit te spreken. Zorg voor een open sfeer, geen enkele mening is ‘fout’. 
  • Bij volgende vragen kan je alvast even stilstaan: 
    • Wat verwachten we van jonge nieuwkomers? Is dat anders dan de andere leden?
    • Hoeveel tijd kunnen we voor deze doelgroep vrijmaken?
    • Staan we sterk genoeg?
    • Welke voordelen zien we?
    • Welke nadelen zien we?
    • Durven we leren met vallen en opstaan?
• Als je als leidingsgroep beslist ervoor te gaan is het goed dat de meerderheid achter het idee staat.
• Bepaal wie de trekkers in dit alles zullen worden. Zij kunnen de volgende stappen leiden, de contacten leggen en onderhouden met de ouders of begeleiders, vertrouwenspersoon zijn voor kinderen en jongeren met een vluchtverhaal…

Heb je met je leidingsgroep beslist om ervoor te gaan? Super! Erna kan je eventueel op verkennend gesprek gaan met de ouders en de begeleiding. Je kan hierin ook al de jongere betrekken. Het doel van een eerste gesprek is kennis te maken met de ouders of de begeleiders van de jongere, veel info over je KSA-groep te geven en de verwachtingen van beide partijen juist te stellen.

Een verkennend gesprek zal niet altijd mogelijk zijn. Probeer dan rekening te houden met onderstaande aandachtspunten bij de eerste kennismaking met de jongere:

• Vertel aan de jongere wat KSA is. Het concept ‘jeugdbeweging’ is voor velen een onbekend begrip.
• Gebruik zeker enkele foto’s en filmpjes om de uitleg met beelden te ondersteunen of maak gebruik van pictogrammen. Zeker als je merkt dat Nederlands praten en verstaan moeilijk gaat, kunnen die materialen helpen. Je kan hierbij ook gebruik maken van onze anderstalige flyers. 
• Als je een gemengde KSA-groep hebt van jongens en meisjes, moet je dat ook duidelijk maken. Hou er rekening mee dat dat niet in alle culturen vanzelfsprekend is.
• Hou rekening met gevoeligheden. Kinderen en jongeren met een vluchtverhaal kunnen namelijk al heel wat meegemaakt hebben.
• Net zoals bij andere leden vraag je vooraf toestemming aan de ouders of je foto's op je site, in je groepsblaadje,... mag zetten. Weet ook dat heel veel opvangcentra strikte regels hebben rond het tonen van minderjarige nieuwkomers op foto's. Voor hun eigen veiligheid is dat vaak verboden.
• Maak aan de jongere en de voogd (of hun begeleider) duidelijk dat het vaak over groepsfoto's gaat. En leg hen goed uit waar je foto's zal plaatsen, wie die foto's kan zien,... Misschien is dat ook het ideale moment om samen met hen naar je website te surfen, zodat ze weten dat ze daar heel wat info kunnen vinden. 
• Maak hen duidelijk dat er geen directe verplichtingen zijn. Er kan eerst drie keer geprobeerd worden vooraleer de jongere zich dient in te schrijven bij KSA.

Je eigen leden kennen KSA al. Kinderen en jongeren met een vluchtverhaal kennen de normale werking niet, ze kennen de andere deelnemers niet, sommigen spreken de Nederlandste taal nog niet voldoende... Voor hen is het dus wellicht een heel grote uitdaging. Daarnaast zijn veel van die jongeren opengesteld aan traumatische gebeurtenissen. 

Daarom moet je als leiding enkele extra inspanningen doen om die kinderen en jongeren op hun gemak te stellen, zodat ze zich ten volle kunnen uitleven en opgenomen worden in de groep. 

• Je kan de jongere eerst drie keer laten proberen voor ze zich definitief willen inschrijven bij KSA. Verzeker de jongere dan door een één-dags-polis af te sluiten.
• Komen er veel jonge nieuwkomers in één activiteit proberen? Dan sluit je best een ledenwervingsverzekering af. 
• Kinderen zonder papieren - dat betekent nog niet erkend als nieuwkomer - die deelnemen aan een KSA activiteit moeten een ‘attest dringende medische bijstand’ meenemen. Dat attest kan verkregen worden bij het OCMW van de gemeente waarin ze verblijven en heb je nodig wanneer je door een ongeval naar de dokter moet gaan. Ook als het kind (gezin) geen recht heeft op algemene OCMW-steun, kunnen ze toch bij het OCMW terecht voor zo'n ‘attest dringende medische bijstand’. Wanneer er een ongeval gebeurt met kinderen die in een opvangcentrum verblijven, moet je steeds het opvangcentrum contacteren. 

Eventueel kan het inschrijvingsgeld en of kampgeld een drempel zijn voor kinderen en jongeren met een vluchtverhaal om deel te nemen aan KSA. Maak dan zeker gebruik van het steunfonds. 

• Zorg voor een kennismaking. Voor de jonge nieuwkomer is iedereen nieuw. Op een leuke, speelse wijze kan je de nieuwkomer laten kennis maken met de andere leden. Hoe ouder de deelnemers, hoe belangrijker. Bij hen kan je de kennismaking ook in een voorbereidingstraject steken, bv. door een vriendenboek op te stellen, de leden een welkomstboodschap laten opnemen en aan de nieuwkomer bezorgen of een buddy regelen (om de nieuwkomer wat onder de vleugels te nemen).
• Zet tijdens de activiteit de talenten van de jonge nieuwkomer in de verf. Alles is nieuw, dus daar word je wel wat onzeker van. Een complimentje, winst, topscorer… Dat boost ieders zelfvertrouwen! Probeer dus zeker te variëren in soorten spel.
• Neem tijdens de activiteit de tijd om te vragen hoe het met het kind of de jongere gaat, of die het nog leuk vindt en of alles duidelijk is.
• Om een spel te spelen is het belangrijk om de regels te kennen. Ben je niet vertrouwd met spelconcepten of met de Nederlandse taal, dan klinkt een speluitleg vaak onduidelijk. Dat verhelp je door de regels en de stappen van een spel te visualiseren. Duidelijk spreken, je uitleg ondersteunen door gebaren en woorden herhalen helpen ook. 
• Bij de kennismaking kan het duidelijk worden welke spelen je best aanpast of vermijdt om geen nare herinneringen naar boven te brengen.

• Plaats hen zeker niet in een hokje en maak er geen doetjes of ‘speciale gevallen’ van. Schenk voldoende aandacht aan de gelijkenissen die de kinderen hebben of gebruik elementen die ze kennen: Kennen ze iemand die al gevlucht is of bijvoorbeeld niet in België is geboren? Of stel vragen in de zin van: Wat zou jij willen dat anderen doen als je in een nieuw land naar KSA zou gaan waar je niemand kent? Zo werk je samen aan leuk onthaal en intussen kan je erover praten.
• Met de -12-jarigen kan je ook enkele ‘inleefspelletjes’ spelen, zoals spelletjes waarbij ze niet de Nederlandse taal mogen gebruiken of waarbij je als leiding zelf een spelletje uitlegt zonder taal te gebruiken. Gewoon om te laten zien dat spelen zonder taal ook leuk kan zijn.
• Met +12-leden kan je een spel in het thema spelen. Een volledig uitgewerkt spel vind je via https://11.be/acties/speel-het-inleefspel-en-route

Bij KSA werkten we in samenwerking met Tumult VZW een flowchart van A tot Z uit hoe je een kind of jongere met een vluchtverhaal optimaal kan betrekken op kamp. Er horen bij de flowchart ook fiches met bijkomende informatie en aandachtspunten om rekening mee te houden.